Twee publicaties trokken mijn aandacht in de voorbije dagen. Een ‘Stimuleringsregeling om nieuwe vormen van wonen en zorg voor ouderen vlot te trekken’ van ons Ministerie van VWS en een FD-publicatie onder de titel ‘Wie bouwt de nodige verpleeghuizen?’. Beide zijn nuttig en ik hoop nou maar dat ze aanvullend zullen blijken te werken. En dan in de goede volgorde: Wonen en zorg voor ouderen (en andere kwetsbare mensen, mag er wat mij betreft bij) gaat voor. Verpleeghuizen zijn waarschijnlijk ook in de toekomst een noodzakelijke, maar ten diepste ongewenste fase in het (althans statistisch en epidemiologisch) steeds langer durende leven van jou en mij.

Want de toekomst gaat over ons!

Het is goed om nu na te denken over morgen en overmorgen, maar bouwen gebeurt op z’n minst voor een jaar of twintig. En, als ik het al beleven mag, ben ik dan tachtig-plus. En jij?

Daar gaat het over dus. Over mij en mijn leeftijdgenoten. En als we nu verkeerde dingen bouwen zitten we daar dan danig mee in onze maag. Als we nu allemaal prachtige eengezinswoningen en grote luxe appartementen bouwen omdat daar nou eenmaal nu vraag naar is, dan hebben we in de komende 20 jaar, als mijn leeftijdgenoten en ik zo langzamerhand wel wat kleiner en waarschijnlijk ook wat meer beschut willen gaan wonen, een nog groter probleem dan nu al het geval is. Aan twee kanten! Want gezien de ontwikkeling van de leeftijdsopbouw zal er in diezelfde 20 jaar een daling van de vraag naar groot en luxe gaan optreden. ‘Wij’ bieden onze woningen aan, als er maar voldoende goede alternatieven zijn. Die alternatieven worden realistischer als ‘wij’ een normale prijs voor onze huidige woningen krijgen. We moeten dus voor de lange termijn bedenken. Strategie heet dat!

Het woord ‘beschut’ viel al. Hoe doe je dat? Het lijkt wel of we niet meer origineel kunnen denken, want binnen twee zinnen valt dan het woord ‘hofjes’, een Middeleeuws concept dat zijn sporen heeft verdiend, maar weten we nou in deze tijd van technologie en privacy niet iets beters te bedenken? Want hofjes functioneren bij de gratie van sociale controle en elkaar in de gaten houden. Weet u het nog? Pa Pinkelman moest in zijn hofje een Vergunning aanvragen om ‘Buiten op een Bankje een Pijp te roken’ (een V.B.B.P.).

Bij ‘beschut’ komt ook direct een begrip als ‘zorg’ in beeld. Niet te verwarren met verpleging, overigens, want daar zit nog wel wat tussen.

We moeten ons er maar op voorbereiden dat mensen veel langer zelfstandig blijven. De belangrijkste reden is dan nog niet eens dat er niet voldoende gebouwen zijn om de mensen in samen te brengen, maar juist dat er veel meer mensen zullen zijn met beginnende en vorderende dementie. Dat zijn dus die mensen, die de weg kwijt raken en af en toe de weg kwijt zijn, die mensen die niet meer helemaal, maar toch best nog wel met wat hulp van anderen of technologie voor zichzelf kunnen zorgen en op zichzelf kunnen passen. De fase van vorderende dementie (ik laat expres de professionele, medische aanduidingen achterwege) zal ook steeds langer kunnen worden als we ons er maar goed op voorbereiden. Als we maar zorgen dat er voldoende aantrekkelijke mogelijkheden voor deze mensen zijn, zodat zij al voordat het zover komt willen verhuizen. ‘Deze mensen’? Ja, jij en ik dus, want het kan zomaar zijn dat we er ook bij gaan horen en voor dat het zover is moeten we wel voor onszelf gezorgd hebben. Want tsja, als we niet voor onszelf zorgen, mogen we dan van de samenleving verwachten dat die wel voor ons zorgt?

Omgaan met de toekomst is dus niet een kwestie van monolithisch naar de overheid, de zorgaanbieders, de woningbouwcorporaties, de projectontwikkelaars, de beleggers wijzen…….nee, het is een kwestie van alle hens aan dek, met z’n allen in samenhang naar de toekomst kijken, de gemeentevisie aanpassen, buurten, wijken, gebouwen inrichten met veiligheid en vrijheid, met elkaar en met technologie. We moeten onderdehand eens gaan netwerken en ons dan realiseren dat in een netwerk iedereen het gelijke belang heeft: laat het netwerk geen kaartenhuis of blikjespiramide zijn.

Welke zorgaanbieder neemt het initiatief hiertoe? Want van wie moet je het anders verwachten? Ik kom graag helpen, meedenken, netwerken.